ANKARA (AA) - ŞEYMA UZUNDERE- "Trafik canavarı" her yıl dünya genelinde 1,3 milyon kişinin ölümüne neden oluyor.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun (BMGK) 2005 yılında aldığı kararla kasım ayının 3’üncü pazar günü "Trafik Kazası Kurbanlarını Anma Günü" olarak belirlendi.

Trafik kazalarında hayatını kaybedenlerin ve ciddi yaralanmalar yaşayanların anıldığı bu gün, güvenli yolculukların yapılmasına katkı sağlayacak bir küresel çabanın parçası haline geldi.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre dünya genelinde her yıl ortalama 1,3 milyon kişi trafik kazası nedeniyle hayatını kaybediyor. Bu rakam güne vurulunca, her gün yaklaşık 3 bin 600 kişinin yollarda can verdiği görülüyor.

Trafik kazası yaralanmaları, 5-29 yaş arası çocuk ve gençlerde ölüme yol açan başlıca nedenler arasında yer alıyor.

Kaza kurbanlarının yarıdan fazlasını, yayalar, bisiklet ve motosiklet sürücüleri oluşturuyor.

Ayrıca, erkeklerin yol kazalarına dahil olma oranı kadınlara kıyasla daha yüksek seyrediyor. Kazalarda hayatını kaybedenlerin yaklaşık 4’te 3’ünü 25 yaş altı erkekler oluşturuyor.

- Ölümlü kazaların yüzde 93'ü düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşanıyor

Ölümlü trafik kazalarının büyük çoğunluğu dünyadaki araçların yaklaşık yüzde 60’ını bulunduran düşük ve orta gelirli ülkelerde gerçekleşiyor. Veriler ölümlü kazaların yüzde 93’ünün bu ülkelerde yaşandığını gösteriyor.

Yol kazalarına bağlı ölümler en fazla Afrika kıtasında en az Avrupa kıtasında meydana geliyor.

Can kayıplarının yanı sıra ciddi boyutlarda hasara yol açan kazaların çoğu, ülkenin Gayri Safi Yurtiçi Hasılası'nın (GSY) yüzde 2 ila 8’ini oluşturuyor.

Dikkatsizlik, hız, alkol ve psiko-aktif madde kullanımı, kask ve emniyet kemeri takmama, yetersiz yol altyapıları, güvensiz araçlar, kaza sonrası ilk yardım hizmetlerinin yetersizliği, trafik kurallarının ihlaline yönelik caydırıcılığın düşük olması gibi faktörler ölümcül kazaların yaşanma riskini artırıyor.

Trafik kazalarının yüzde 26’sı yüksek hız nedeniyle oluyor. Kazaların yüzde 9’u da telefon kullanma gibi dikkat dağıtıcı davranışlardan kaynaklanıyor.

- Avrupa’da nüfusa oranla trafik kazası ölümleri en çok Romanya’da

Ölümlü trafik kazalarının en az yaşandığı kıta konumundaki Avrupa’da, nüfusuna oranla en çok trafik kazası ölümlerinin görüldüğü ülke Romanya.

Online istatistik portalı Statista'nın verilerine göre, 2021 yılında Romanya’da her 1 milyon kişide 93 kişi trafik kazası nedeniyle hayatını kaybetti.

Romanya’nın ardından Bulgaristan'da her 1 milyon kişide 81, Letonya’da 78, Karadağ’da 72, Polonya’da 59, Yunanistan’da 57 kişi trafik kazalarında yaşamını yitirdi.

- ABD’de ölümlü trafik kazaları arttı

ABD, yüksek gelirli ülkeler arasında en çok ölümlü kazaların gerçekleştiği ülke konumunda.

Her yıl 46 binden fazla kişinin canına mal olan trafik canavarı, 4,4 milyon kişinin tedavi gerektirecek yaralanmalar yaşamasına neden oluyor.

1-54 yaş arası ABD vatandaşları için trafik kazaları başlıca ölüm nedeni olurken, ülkede kaza oranları 2022’nin ilk çeyreğinde son 20 yılın en yüksek seviyesine çıktı.

Bu yılın ilk 3 ayında ABD’de trafik kazalarından ölenlerin sayısı geçen yıla kıyasla yüzde 7 artarak 9 bin 500’e ulaştı.

- Türkiye

TÜİK verilerine göre, Türkiye’de 2021 yılında 187 bin 963’ünde ölüm ve yaralanmaların olduğu 1 milyon 186 bin 353 trafik kazası meydana geldi.

Geçen yıl 5 bin 362 kişi kazalar nedeniyle hayatını kaybederken, 274 bin 615 kişi de yaralandı.

2021'de trafik canavarı kurbanlarının sayısı bir önceki yıla kıyasla yüzde 10,2 artış gösterdi.

Kazalarda hayatını kaybedenlerin yüzde 47,6’sını sürücüler, yüzde 30,3’ünü yolcular, yüzde 22,1’ini ise yayalar oluşturdu. Ayrıca, hayatını kaybedenlerin yüzde 70,5’ini erkekler yüzde 29,5’ini kadınlar oluşturdu.

Kazaların yüzde 87,1’i sürücü hataları nedeniyle gerçekleşti.