ANKARA (AA) - AHMET FURKAN MERCAN - Japonya'da iktidardaki Liberal Demokrat Parti (LDP), ortağı Komeito ile ana muhalefet Anayasal Demokrat Parti (CDP) yeni liderlerine hazırlanıyor.

Başbakan ve iktidardaki LDP'nin lideri Kişida Fumio'nun, bağış fonu skandalının siyasete yönelik kamu güvenini sarstığını belirterek istifa edeceğini açıklaması ülke içi siyaseti hareketlendirdi.

Kişida'nın istifa edeceğini duyurması sonrası iktidar partisi yeni lider seçimi için kampanya dönemini 12 Eylül'de başlattı.

En az 20 LDP milletvekilinin imza desteğini toplayan 9 aday, 27 Eylül'deki seçimli kongreye hazırlanıyor.

LDP'de 1970'lerden bu yana en yüksek aday sayısı dikkati çekti.

Adayların 4'ü Başbakan Kişida Fumio'nun mevcut kabinesinde görev yapıyor. Adaylardan ikisi kadın. Bunlar; Dışişleri Bakanı Kamikava Yoko ve Ekonomik Güvenlikten Sorumlu Devlet Bakanı Takaiçi Sanae.

- Anketlerde durum

NHK'nın eylül ayı araştırmasında, LDP'de parti liderliğine aday ismlerin popülerliği sorgulandı.

İlk 4 isim, İşiba Şigeru yüzde 28, Koizumi Şinciro yüzde 23, Takaiçi Sanae yüzde 9, Kono Taro yüzde 6 olarak sıralandı.

Resmi Kyodo ajansının araştırmasına göre eski Ekonomik Güvenlik Bakanı Sanae Takaiçi yüzde 27,7 oranıyla en önde, Eski Savunma Bakanı İşiba Şigeru yüzde 23,7'le ikinci ve eski Çevre Bakanı Koizum Şinciro ise yüzde 19,1 oyla üçüncü sırada yer aldı.

LDP liderliğine yönelik, diğer kamuoyu kuruluşları da parti içinde delegelerin nabzını yokluyor.

TV Tokyo ve Nikkei'nin ortak anketinde, İşiba yüzde 26 ile ilk, Koizumi ise yüzde 20 ile ikinci sırada görülüyor. Kadın adaylar Sanae yüzde 16'yla üçüncü, Bakan Kamikava ise yüzde 6'yla dördüncü sırada bulunuyor.

- Sistem

LDP milletvekilleri ile ülke genelinde 47 eyaletten LDP delegelerinin kullanacağı oylar, 27 Eylül’deki seçimde partinin yeni liderini belirleyecek.

Toplam 734 delegenin oy kullanacağı seçimde, salt çoğunluğa erişilememesi halinde ilk turda ilk ikide çıkan adaylar aynı gün ikinci turda yarışacak.

Oy çoğunluğu, kazananı belirleyecek.

Yeni genel başkan, LDP ve ortağı Komeito'nun hakimiyetindeki Mecliste 1 Ekim'de yapılacak oturumda, Japonya'nın 102. başbakanı olarak ilan edilecek.

Yeni başbakanın, ivedilikle erken genel seçim ilan etmesi bekleniyor. Bu durumda seçim için en erken tarihin 27 Ekim olabileceği belirtiliyor.

- İktidar ortağında 15 yıl sonra yeni lider

İktidardaki LDP'nin koalisyon ortağı Komeito da seçimli kongresini 28 Eylül'de düzenleyecek.

Komeito Genel Başkanı Yamaguçi Natsuo, açıklamasında "70 yaşın üzerindeyim ve bayrağı gelecek nesillere devretmek istiyorum" demişti.

Yamaguçi, başkanlıktan ayrılma kararının yurt içi ve yurt dışındaki "kuşak değişimi dalgasının bir parçası" olduğunu söylemişti.

72 yaşındaki Yamaguçi, 2009'dan beri sürdürdüğü parti liderliği görevini bırakmaya hazırlanıyor.

Parti kaynakları, Yamaguçi'nin yerine "en muhtemel aday" olarak Komeito'nun mevcut Genel Sekreteri İşii Keiiçi'yi gösteriyor.

10 dönem milletvekilliği yapan eski Ulaştırma Bakanı İşii'nin halihazırda parti içinde "geleceğin lideri" olarak lanse edildiği biliniyor.

Japonya'da Budist inancına sahip "Soka Gakkai" örgütünce desteklendiği bilinen Komeito yeni liderini 28 Eylül'de seçecek.

İlk ortaklığını 1999-2009'da tamamlayan LDP-Komeito, yeniden siyasi gücü ele geçirdiği 2012'den beri koalisyonunu sürdürüyor.

- Muhalefetin yeni yüzü "eski Başbakan"

Ana muhalefet Anayasal Demokrat Parti (CDP) de kongresini 23 Eylül'de gerçekleştirdi.

Biri kadın 4 ismin yarıştığı seçimin ilk turunda hiçbir aday çoğunluğu elde edemedi.

Eylül 2011-Aralık 2012'de başbakanlık yapan Noda Yoşihiko ile 2017-2021'de CDP lideri olan Edano Yukio ikinci tura kaldı.

İkinci tur sonucunda eski Başbakan Noda, Japonya'nın en büyük muhalefet partisi CDP'nin yeni lideri oldu.

1993'ten beri 9 kez Temsilciler Meclisine seçilen 67 yaşındaki Noda, Mart 2011'deki deprem sonrası bir yılı aşkın süreyle başbakanlık yaptı.

Eski Başbakan Noda'nın, sonbaharda ilan edilmesi planlanan erken genel seçimde ilk sınavını vermesi bekleniyor.

Noda, ABD ve Japonya'nın "merkez rol" üstlendiği, bölge barış ve istikrarını hedefleyen "Pasifik Sözleşmesi" politikasını savunuyor.

- Fraksiyonların seçime etkisi

Eski Japon Diplomat ve Dış Politika Enstitüsü Direktörü Miyake Kuni, kurulduğu 1955'ten beri LDP'nin "birleşik bir parti izlenimi" vermediğini savundu.

Parti içi grupların, skandal sonrası dağıtılmasının inandırıcı görünmediğini belirten Miyake, "Fraksiyonlar halen orada ve olmaya devam edecekler" dedi. Seçmenin bu fraksiyonlara tepkili olduğunu kaydeden Miyake, "Halk, siyasi şeffaflık ve hesap verilebilirlik istiyor. Yarışta öne çıkacak isim, halkın güveneceği isim olmalı" değerlendirmesinde bulundu.

Nakasone Barış Vakfı Danışmanı Fujisaki İçiro, parti içi bağış fonu skandalı sonrası LDP fraksiyonlarının dağıtılmasının seçime etkileri olacağını söyledi.

Fujisaki, "Ama eskisinden daha az. Çünkü eski bir fraksiyon lideri daha önce olduğu gibi bir toplantı düzenleyip emir verirse eleştiriye açık hale gelir" ifadesini kullandı. Kişida fraksiyonuna ait Hayaşi ve Kamikava'nın adaylığına değinen Fujisaki, "Eski grubun iki adayının olması, içeride koordinasyon olmadığını gösteriyor" dedi.